Królowa Wiktoria - Babcia Europy (1819-1901)
Wiktoria urodziła się jako jedyna córka księcia Edwarda Augusta Hanowerskiego (1767–1820). Według niektórych źródeł jej ojcem miał być John Conroy, sekretarz i skarbnik matki Wiktorii. Jako głowa państwa zyskała tytuł Królowej Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii oraz cesarzowej Indii. Na tronie zasiadała w okresie, kiedy Wielka Brytania była monarchią konstytucyjną, a pozycja królowej miała duże znaczenie symboliczne. Jej okres panowania przypadał na lata od 1837 do 1901 roku, a za jej największe osiągnięcia uważa się powiększenie terytorium imperium brytyjskiego, co doprowadziło do stworzenia potęgi politycznej ówczesnego świata.
Prawo do tronu dopiero po porodzie
Na swoją siedzibę wybrała Pałac Buckingham. Zgodnie z prawem, królową mogła stać się dopiero po zamążpójściu i urodzeniu dziecka. Z tego powodu królem został na pewien czas jest stryj Ernest August I (1771–1851). Dopiero po zawarciu związku małżeńskiego z księciem Albertem (1819–1861) i urodzeniu pierwszego dziecka Wiktoria mogła wreszcie zasiąść na tronie. Była królową przez ponad 63 lata.
Jaki jest kolor niewinności?
Wiktoria nie była zbytnio urodziwa, pomimo tego książę Albert zakochał się w niej, z wzajemnością. Przyszła królowa zaproponowała mu małżeństwo, zdając sobie sprawę, że niższy rangą syn niemieckiego księcia nie śmiałby poprosić ją o rękę. Ślub odbył się 4 miesiące później. Wiktoria jako pierwsza złamała tradycję i szła do ołtarza w białej sukni. Do tego czasu kolorem niewinności był niebieski. W przeciwieństwie do swojego męża, królowa nie przepadała za swoimi dziećmi, choć urodziła ich dziewięcioro.
Pierwsza cesarzowa Indii
Kiedy królowa Wiktoria wydała za mąż swoją najstarszą córkę za Fryderyka (1840–1901), następcę tronu Prus, wiedziała, że pewnego dnia księżniczka zostanie cesarzową. Być może z próżności królowa Wielkiej Brytanii zapragnęła podobnego tytułu. Wkrótce parlament uchwalił ustawę mianującą Wiktorię cesarzową Indii. Do tej pory cesarzem był Bahadur Szah II z dynastii Mogołów.
Śmierć księcia Alberta
Wiktoria bardzo kochała swojego męża. Kiedy w 1861 roku zmarł na tyfus, bardzo to przeżyła. Aż do swojej śmierci chodziła w czerni, unikała życia publicznego i poleciła, by pokój Alberta pozostawiono w nienaruszonym stanie. Jej ostatnie słowa przed śmiercią były skierowane do ukochanego męża.
Epoka pod znakiem królowej
Cała epoka panowania królowej Wiktorii miała niezwykle duże znaczenie dla imperium brytyjskiego. Charakteryzowała się przede wszystkim rewolucją przemysłową, rozwojem technologii i wzrostem znaczenia wykształconej klasy średniej. Rozpoczęto budowę systemu kanalizacyjnego oraz systemu dystrybucji gazu do oświetlenia i ogrzewania. Pod koniec epoki wiktoriańskiej polityka doprowadziła do wielu konfliktów w koloniach.
Epoka wiktoriańska
Królowa Wiktoria sprawowała rządy prawie 64 lata, podczas których musiała rozwiązać wiele problemów. Cały okres jej panowania nazywa się epoką wiktoriańską.
Katarzyna II Wielka - Rosyjska caryca (1729-1796)
Księżniczka Zofia Fryderyka Augusta urodziła się w Szczecinie. Jej rodzicami byli książę Krystian August von Anhalt-Zerbst i Joanna Elżbieta z dynastii holsztyńskiej. Rosyjska caryca Elżbieta I (1709–1762) wybrała Zofię jako odpowiednią żonę dla swojego siostrzeńca Piotra, którego uczyniła następcą rosyjskiego tronu. Dla młodziutkiej księżniczki ten związek oznaczał niebywały awans społeczny, ona jednak chciała jeszcze więcej. W obcym kraju nauczyła się wszystkiego, czego od niej wymagano. Jej okres panowania przypadł na lata 1762-1796, a tytuły jej przyznane to księżniczka anhalcka i samodzielna cesarzowa Rosji. Wkrótce przeszła na prawosławie i zmieniła imię na Katarzynę. Za jej największe osiągnięcie uważa się rozszerzenie granic imperium rosyjskiego.
*Namiętna caryca i wpływowy Potiomkin *
Władczyni była znana z tego, że miała wielu kochanków. Ojcem jej najstarszego syna Pawła prawdopodobnie był Siergiej Sałtykow, pierwszy kochanek Katarzyny. Nie był to jedyny faworyt namiętnej carycy. Oficjalnie miała ich 21. Wśród nich wyróżniali się Stanisław August Poniatowski, przyszły polski król i Grigorij Orłow, który przeprowadził zamach na Piotra III i pomógł Katarzynie w przejęciu władzy. Najbardziej wpływowym wybrankiem carycy był Grigorij Potiomkin, który po ukończeniu ich związku pozostał bliskim przyjacielem carycy i osobiście wybierał jej nowych kochanków.
Dlaczego zwyciężyła „damska rewolucja”?
W 1762 roku Rosja brała udział w wojnie siedmioletniej po stronie Austrii, przeciwko Prusom. Po śmierci carycy Elżbiety władzę objął Piotr III, który był zwolennikiem Fryderyka II, króla Prus. Wkrótce przeciwko carowi zawiązał się spisek. Grupa żołnierzy pod dowództwem Orłowa, kochanka carycy, pozbawiła Piotra III tronu w lipcu 1762 roku. Niedługo potem został zamordowany w więzieniu a Katarzyna stała się władczynią Rosji. Do Petersburga wjechała konno, towarzyszyła jej księżna Daszkowa. Dlatego ten zamach stanu bywa nazywany „damską rewolucją”.
Wielka Rosja wielkiej cesarzowej
Największym marzeniem Katarzyny było rozszerzenie granic Rosji. Udało się jej to w wyniku rozbiorów Polski, której terytorium rozdzielili między sobą władcy Prus, Austrii i Rosji. Kolejne ziemie zyskała po wojnie rosyjsko–tureckiej (1768–1774), kiedy Rosja zajęła Krym i Ukrainę Południową. Władzę na Krymie z polecenia Katarzyny sprawował Potiomkin. Caryca nawiązała też kontakty z krajami azjatyckimi.
Wioski potiomkinowskie
Do dziś funkcjonuje określenie wioski potiomkinowskie (mistyfikacja mająca na celu wywarcie dobrego wrażenia i ukrycie niechlubnej rzeczywistości – przyp. red.). Kiedy austriacki cesarz Józef II przybył z wizytą na Krym, pokazano mu prosperujące miasta, bogactwo i zadowolonych obywateli. Gubernator Potiomkin wzdłuż trasy przejazdu rozmieścił makiety bogatych wiosek, w których żołnierze przebrani za rolników z radością witali cesarza.
Światła władczyni i jej mizerne wyniki
Katarzyna uważała siebie za światłą władczynię, jednak większości planowanych reform nie zrealizowała. Szkolnictwo nadal pozostało na niskim poziomie. W tym okresie nie umiało czytać ani pisać 97% mieszkańców Rosji, włącznie ze szlachtą. Katarzyna otworzyła tylko kilka nowych szkół. Zainicjowała wydrukowanie pierwszych papierowych rubli, a w 1785 roku wydała Gramotę o prawach, wolności i przywilejach szlacheckich, co przyczyniło się do poprawy pozycji szlachty i jednocześnie do pogorszenia sytuacji chłopów.
Katarzyna i Potiomkin
Caryca i jej faworyt nawzajem się uzupełniali. On miał wspaniałe pomysły, ona je realizowała. Został jej przyjacielem aż do końca swojego życia
Maria Teresa - Teściowa Europy
Władczyni, reformatorka, żona i matka. Tak można przedstawić [ Marię Teresę Habsburg ](https://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Teresa_Habsburg), której marzeniem było sprawować władzę nad prężnym, zjednoczonym państwem z profesjonalnie działającą biurokracją, armią i wyedukowaną ludnością. Można powiedzieć, że jej się to udało. Podczas 40 lat panowania pomiędzy 1740 a 1780 rokiem, założyła dynastię Habsbursko-Lotaryńską, zreformowała administrację państwową, wojsko oraz szkolnictwo. W swoim życiu zyskała 20 tytułów, między innymi Cesarzowej Rzymskiej, Królowej Niemiec, Czech, i Węgier, Galicji i Lodomerii, arcyksiężnej Austrii, czy wielkiej księżnej Siedmiogrodu.
Kobieta na tronie? Niedopuszczalne!
Maria Teresa była najstarszą córką cesarza Karola VI i Elżbiety Krystyny z Brunszwiku-Wolfenbüttel. Prawo do dziedziczenia tronu po ojcu uzyskała na podstawie tzw.sankcji pragmatycznej z 1713 roku. Jej ojciec oczywiście pragnął męskiego następcy tronu.
Miłość zwyciężyła dzięki wojnie
Franciszka, swojego przyszłego męża, spotkała już w wieku pięciu lat. Początkowo ich związek był problematyczny, ponieważ sojusz Habsburgów i Lotaryńczyków mógł rozdrażnić Francję. Dzięki wojnie o polski tron (1733–1735), w której Franciszek stracił Lotaryngię, nic już nie stało na przeszkodzie zawarciu małżeństwa z Marią. Władczyni swojego męża bardzo kochała, o czym świadczy między innymi fakt, że urodziła aż 16 dzieci.
*Podupadła Austria *
Na początku swojego panowania Maria Teresa miała problem nie tylko z sąsiednimi państwami, ale również z własnym krajem. Ojciec nie nauczył córki jak władać i pozostawił jej kraj w opłakanym stanie. Największym rywalem królowej był pruski król Fryderyk II, który kilkakrotnie zaatakował Austrię. W pierwszej potyczce Maria i jej armia poznała gorycz porażki, niestety, nie po raz ostatni.
Sukcesy i niepowodzenia
Austria musiała walczyć na kilku frontach. Wraz z Anglią pokonała Francję, ponownie zdobyła utraconą Lotaryngię, jednak do Czech znów wtargnął Fryderyk II i pokonał armię austriacką. Walcząc po stronie Anglii, Maria przegrała kolejną bitwę z Francją. Ze względu na te konflikty była zmuszona do oddania Śląska. Fryderyk w zamian za to obiecał, że uzna Franciszka jako cesarza rzymskiego i niemieckiego. Wszystkie te wydarzenia poskutkowały przeprowadzeniem reformy armii i pozyskaniem nowych środków dla skarbu państwa.
Matka na cały etat
Maria Teresa była nie tylko królową, ale również kochającą matką. Troje jej dzieci zmarło bardzo wcześnie, ale pozostałym poświęcała o wiele więcej czasu niż inne władczynie. Wśród dzieci miała swoich ulubieńców. Należała do nich Maria Krystyna, która jako jedyna mogła wyjść za mąż z miłości, pozostałe dzieci zawarły małżeństwa strategiczne i zasiadły na tronach 7 państw europejskich. Z tego powodu Maria Teresa zyskała przydomek „Teściowa Europy”.
Czego dokonał syn Józef II?
Po śmierci Franciszka I aż do swojej śmierci nosiła żałobę i popadała w depresję. Z tego powodu część jej obowiązków królewskich przejął syn Józef II (1741–1790), z którym nie zgadzała się pod wieloma względami. Józefowi nie w smak było dzielenie się o władzę z matką, jednak kontynuował zapoczątkowane przez nią reformy.
Maria Teresa
Dzięki jej reformom administracji, sądownictwa, oświaty, armii i finansów, Austria stała się mocarstwem europejskim
Elżbieta I - Królowa Dziewica (1533-1603)
Kiedy Elżbieta przyszła na świat, jej ojciec Henryk VIII (1491–1547), który pragnął syna, był bardzo zawiedziony. Pomimo tego uznał ją za następczynię tronu. Po egzekucji Anny Boleyn, matki księżniczki, ojciec pozbawił małą Elżbietę prawa do tronu, by znów je odnowić krótko przed swoją śmiercią. Elżbieta otrzymała wszechstronne wykształcenie. Nigdy nie wyszła za mąż i nie urodziła dziedzica, była piątą i ostatnią władczynią z rodu Tudorów. Tytułowana była w trakcie swojego panowania (1558–1603) jako Królowa Anglii i Irlandii. Za jej największe osiągnięcia uznaje się pokonanie armii hiszpańskiej czy ustabilizowanie Kościoła Anglikańskiego. Jest uważana za najznakomitszą kobietę zasiadającą na tronie.
Pogrzeb matki
Anna została oskarżona o cudzołóstwo, czarownictwo i zdradę stanu i skazana na karę śmierci. Jej egzekucja odbyła się, kiedy Elżbieta miała niecałe 3 lata
Henryk VIII i Anna Boleyn
Pomimo tego, że Henryk VIII kochał Annę Boleyn, skazał ją na karę śmierci. Z ich związku urodziła się Elżbieta I, jedna z najznakomitszych kobiet w historii
Traumatyczne wizyty w sypialni
Po śmierci ojca Elżbietę wychowywała Katarzyna Parr, ostatnia żona Henryka VIII, która wyszła za mąż za Thomasa Seymoura. Po pewnym czasie Thomas zaczął odwiedzać czternastoletnią księżniczkę w jej sypialni, co prawdopodobnie było przyczyną tego, że Elżbieta przez całe życie stroniła od mężczyzn. Kiedy Katarzyna zmarła, Seymour chciał poślubić młodą księżniczkę, jednak rada królewska obwiała się, że mógłby zacząć rościć sobie pretensje do tronu i skazała go na śmierć.
Trudna droga do korony
Po śmierci Henryka VIII władzę przejął jego syn Edward VI (1537–1553), jednak był chorowity i zmarł zanim osiągnął dorosły wiek. Następną kandydatką do tronu była Maria I, najstarsza córka Henryka nazywana „Krwawą Mary”. Ten przydomek zyskała ze względu na liczne egzekucje protestantów wykonane na jej rozkaz. Była zagorzałą katoliczką. Na rok wtrąciła do więzienia również swoją siostrę Elżbietę wychowaną w wierze protestanckiej. Po śmierci Marii przyszła władczyni odziedziczyła królestwo z podupadającą gospodarką, w stanie wojny z Francją i zamieszaniem w kwestiach wiary. Początki panowania Elżbiety nie były łatwe.
Słynne zwycięstwo nad Hiszpanami
Pretensje do angielskiego tronu rościł sobie wdowiec po Marii I, hiszpański król Filip II (1527–1598). Z tego względu parlament starał się zmusić Elżbietę, by wyszła za mąż i dała Anglii następcę tronu. Królowa jednak nie chciała ryzykować utraty niezależności i uszczuplenia swojego majątku. W 1584 roku Filip II zawarł sojusz z Ligą Katolicką, zwiększając wpływy Hiszpanii w Holandii i groźbę zaatakowania Anglii. Elżbieta wysłała do Holandii pomoc wojskową rozpoczynając angielsko-hiszpańską wojnę (1585–1604). Najważniejsza bitwa morska odegrała się w 1588 roku pod Gravelines. Zwycięstwo w niej zapewniło królowej wielką sławę.
Bogactwo zasługą piratów
Istotne znaczenie dla rozwoju Anglii miały sukcesy na morzu. Przyczynili się do nich między innymi sławny korsarz Francis Drake (1540–1596) i żeglarz Walter Raleigh (1554–1618), który czynił próby skolonizowania Ameryki Północnej. Łupy korsarzy trafiały do skarbu państwa, które dzięki temu rosło w siłę, a wyprawy żeglarzy przyczyniły się do zakładania kolejnych kolonii brytyjskich.
Joanna d'Arc - Dziewica Orleańska (1412-1431)
Joanna urodziła się w wiosce Domrémy w okresie, kiedy Anglia opanowała północ Francji. *Podczas wojny stuletniej poprowadziła armię francuską w kilku ważnych bitwach, pomiędzy rokiem 1429 a 1431. *Ponieważ angielski ród Lancasterów rościł sobie prawo do sukcesji francuskiego tronu, lud Francji zaczął protestować. Trzeci etap wojny wywarł duży wpływ również na Joannę, wychowaną w głębokiej wierze. Uważa się, że Joanna d’Arc uratowała Francję przed panowaniem Anglii. Jest patronką Francji, żołnierzy i więźniów.
Dlaczego słyszała głosy w głowie?
Joanna nie potrafiła pisać ani czytać. W wieku około 13 lat zaczęła słyszeć i widywać anioły i świętych.
Byli to archanioł Michał, święta Katarzyna i święta Małgorzata. W wizjach zdradzili Joannie, że jej głównym zadaniem jest dopilnowanie tego, aby na francuskim tronie zasiadł właściwy król oraz wypędzenie Anglików z Francji. W tym okresie w kraju krążyły przepowiednie o zbrojnej dziewicy z Lotaryngii, która uratuje Francję.
Król przebrany za dworzanina
W 1429 roku Joanna wyruszyła do Chinonu, by spotkać się z Karolem VII i przekonać go, że to właśnie ona została wybrana, by uratować oblężony Orlean. Karol nie dowierzał dziewczynie. Przebrał się za prostego dworzanina, jednak Joanna znalazła go w tłumie. W Poitiers musiała poddać się badaniu swojej prawdomówności i odwrócić od siebie podejrzenie, że jest czarownicą. Wszelkie próby przeszła zwycięsko, a Karol wreszcie jej uwierzył. Otrzymała niewielkie wojsko, sztandar z kwiatami lilii i wyruszyła, by wyrwać Orlean z oblężenia. W lipcu tego samego roku w Reims odbyła się koronacja Karola, dokładnie tak, jak przepowiedziała Joanna.
Zdobycie Orleanu
Zgodnie z przepowiednią archanioła Michała Joanna zdobyła Orlean i dzięki temu uratowała Francję przez Anglikami
Kto zdradził bohaterską dziewicę?
Celem Joanny było kontynuowanie walki aż do wygnania Anglików z kraju. Zwycięstwa sprawiły, że uwielbiał ją prosty lud i żołnierze. Król zaczął obawiać się jej popularności, dlatego powierzał jej mniej ważne, ale niebezpieczne zadania. Na początku września 1430 roku oddziały Joanny zaatakowały Paryż, ale bez wsparcia armii królewskiej nie miały szans. Na wiosnę 1431 roku bohaterska dziewica z małym oddziałem wojska broniła Compiegne przed Anglikami. Prawdopodobnie została zdradzona, a następnie pojmana przez Burgundczyków, sojuszników Anglii.
Sfałszowany proces i pomyłka sądowa
Popularność Joanny była dla Anglików powodem, by zlikwidować ją raz na zawsze. Pojmaną dziewczynę wykupili za 10 tysięcy funtów i postawili przed angielskim sądem. Swoje uwięzienie Joanna traktowała jak wolę Bożą. Jedynym argumentem podczas procesu było noszenie przez nią męskiej odzieży, co wówczas uważano za grzech. Jako czarownica i heretyczka została skazana na śmierć. 30 maja 1431 roku na rynku w Rouen 19-letnia Joanna została spalona na stosie. Karol VII, który wkrótce opanował niemal całą Francję, doprowadził do odnowienia procesu kościelnego i ogłoszenia, że Joanna stała się ofiarą pomyłki sądowej.
Bohaterska i święta
Joanna uniewinniona 24 lata później podczas procesu rehabilitacyjnego prowadzonego przez papieża Kaliksta III, była męczennicą. W 1909 roku była beatyfikowana a w 1920 roku kanonizowana. Jest bohaterką narodową Francji i jej patronką.
Więcej przeczytacie w nowym numerze "Świata na dłoni":
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
