Zdarzyło ci się wyprać banknoty w spodniach? A może dziecko postanowiło je pokolorować, by nie były takie szare i smutne? Albo w pośpiechu któryś się roztargał i teraz masz problem? Cóż, takie sytuacje nie są nowością, a Narodowy Bank Polski ma odpowiednie przepisy na podobne okoliczności.
Pieniądze się niszczą i czy tego chcemy czy nie, w nasze ręce może trafić banknot, który jest pobrudzony, rozdarty czy po prostu zniszczony. Co wtedy? Możemy mieć problem, bo mało kto ma świadomość, że sprzedawca w sklepie czy na stacji benzynowej może odmówić jego przyjęcia i będzie to zgodne z prawem.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Czy sprzedawca może odmówić przyjęcia banknotu?
Choć wielu z nas uważa, że nie ma takiej możliwości, to niestety jest to błędne założenie. Prawo w Polsce pozwala sprzedającemu odmówić przyjęcia zapłaty, jeżeli znaki pieniężne - czyli banknoty albo monety - są uszkodzone, zużyte, zabrudzone czy w jakiś sposób budzą wątpliwości co do swojej prawdziwości.
Co ważne, takie samo prawo względem sprzedawcy ma klient.
Banknoty nieodpowiadające wskutek zużycia lub uszkodzenia warunkom ustalonym przez Prezesa NBP, przestają być prawnym środkiem płatniczym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej i podlegają wymianie - przypomina Narodowy Bank Polski.
Co zatem zrobić, gdy mamy zniszczone lub uszkodzone banknoty? Narodowy Bank Polski ma dla nas prostą receptę. Osoba posiadająca takie banknoty powinna udać się do dowolnego banku, by wymienić je na nowe, które odpowiadają warunkom użytkowania w obiegu. Stare zostaną od nas odebrane i zutylizowane zgodnie z przepisami prawa.
Prezes NBP w 2013 roku przyjął rozporządzenie, na mocy którego wolno nam zwrócić się do banku z uszkodzonymi pieniędzmi i domagać się wymiany na nowe. Co w świetle przepisów oznaczają uszkodzone? Mogą być podarte, postrzępione, poklejone, przerwane, zabrudzone, zaplamione, odbarwione czy uszkodzone w inny sposób.
Wszystkie banki działające na obszarze Polski są zobowiązane do wymiany zużytych lub uszkodzonych znaków pieniężnych waluty polskiej - głoszą przepisy Narodowego Banku Polskiego.
Co ważne, zazwyczaj taka wymiana odbywa się w stosunku 1:1, czyli za uszkodzone banknoty dostaniemy takie, które odpowiadają ich wartości nominalnej. Trzeba jednak spełnić dwa ważne warunki. Po pierwsze, banknot nie może być przerwany na więcej niż dziewięć części. Po drugie wszystkie elementy muszą pochodzić z tego samego banknotu i łączyć w całość, bez ubytków.
Połowę nominalnej wartości otrzymamy, gdy banknoty są tak zniszczone, że pozostało nam w rękach 45 do 75 procent całości. Jeżeli uszkodzenia są większe, wówczas za pośrednictwem banku możemy zgłosić się do NBP, gdzie trafi specjalny protokół. Każdy bank powinien przyjąć zawilgocone, zbutwiałe, nadpalone, kruszące się czy inaczej uszkodzone pieniądze.
Specjaliści w NBP ocenią stan zniszczenia środków płatniczych i podejmą decyzję ws. wysokości zwrotu środków lub ich wymiany na nowe. Co ciekawe, można to zrobić także pocztą, ale wartość przesłanych środków nie może przekroczyć 2 tysięcy złotych.
