Ceremonia zgromadziła licznych gości, w tym przedstawicieli polskich władz, weteranów oraz mieszkańców Bredy. Wśród uczestników znaleźli się m.in. zastępca szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Michał Syska, kpt. Eugeniusz Niedzielski ps. "Nead" – weteran 1. Dywizji Pancernej, wnuczka generała Karolina Maczek-Skillen, ambasador RP w Królestwie Niderlandów Margareta Kassangana oraz burmistrz Bredy Paul Depla.
Obchody organizowane są przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych we współpracy z Ambasadą RP w Hadze. W uroczystościach udział biorą również żołnierze 11. Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej z Żagania, kontynuującej tradycje jednostki dowodzonej przez gen. Maczka. Obecni są również przedstawiciele polskiej Polonii, rodziny żołnierzy 1. Dywizji Pancernej oraz senator Grzegorz Schetyna.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Breda - najbardziej polskie miasto w Holandii
Breda, położona w Brabancji Północnej, jest uważana za najbardziej polskie miasto w Holandii. W czasie II wojny światowej była strategicznym punktem obrony Niemców, którzy okupowali Holandię od maja 1940 roku. 1. Polska Dywizja Pancerna wyzwoliła miasto 29 października 1944 roku po zaciętych walkach, angażując trzy niemieckie dywizje piechoty.
Generał Maczek wspominał tamte wydarzenia słowami: "Kierunek naszego natarcia jest zupełnym zaskoczeniem dla Niemców. Jak pod uderzeniem młota rozpryskują się w drzazgi przeciwdziałania ściąganych zewsząd odwodów niemieckich...". Dzięki jego decyzji o rezygnacji z ostrzału artyleryjskiego uniknięto zniszczeń miasta i ofiar wśród ludności cywilnej, a wkraczających polskich żołnierzy witano z entuzjazmem.
Polski Honorowy Cmentarz Wojskowy przy Ettensebaan w Bredzie, gdzie spoczywa gen. Maczek oraz jego podkomendni, jest największą polską nekropolią wojenną w Holandii. Założony w 1963 roku, kryje szczątki 162 polskich żołnierzy, w tym uczestników 1. Dywizji Pancernej, lotników Polskich Sił Powietrznych i spadochroniarzy z 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej.
Wieczorem w Theater De Bussel w miejscowości Oosterhout odbył się koncert Orkiestry Wojskowej z Żagania, upamiętniający triumf polskich żołnierzy sprzed 80 lat. Żagań, gdzie stacjonuje 11. Lubuska Dywizja Kawalerii Pancernej nazywana "Czarną Dywizją", jest miastem silnie związanym z tradycjami 1. Dywizji Pancernej. Znajduje się tam m.in. pomnik gen. Maczka oraz Centrum Tradycji Polskich Wojsk Pancernych.
Kim był gen. Stanisław Maczek?
Generał Stanisław Maczek urodził się 31 marca 1892 roku w Szczercu pod Lwowem. Służbę wojskową rozpoczął w armii austro-węgierskiej podczas I wojny światowej, a w 1918 roku dołączył do Wojska Polskiego. W 1938 roku objął dowództwo 10. Brygady Kawalerii – pierwszej zmotoryzowanej jednostki w kraju. Podczas II wojny światowej dowodził 1. Polską Dywizją Pancerną, która zasłynęła w bitwie pod Falaise oraz wyzwoleniem wielu miast we Francji, Belgii i Holandii.
Po wojnie gen. Maczek osiadł w Edynburgu, gdzie zmarł 11 grudnia 1994 roku. Zgodnie ze swoją wolą został pochowany wśród swoich żołnierzy na cmentarzu w Bredzie. W uznaniu jego zasług mieszkańcy miasta przyznali mu honorowe obywatelstwo Holandii, a 1. Dywizja Pancerna została odznaczona najwyższym niderlandzkim odznaczeniem wojskowym – Wojskowym Orderem Wilhelma.
Obchody 80. rocznicy wyzwolenia Bredy są wyrazem wdzięczności Holendrów dla polskich żołnierzy. "Mimo tak wielkiej różnicy w uosobieniach i zwyczajach, nieznajomości języka holenderskiego, żołnierz polski witany był z radością i entuzjazmem" – wspominał gen. Maczek. Pamięć o ich poświęceniu jest wciąż żywa zarówno w Polsce, jak i w Holandii.
