Słowo "wigilia" pochodzi od łacińskiego "vigiliare", co oznacza czuwanie. Początkowo wigilię obchodzono przed chrześcijańskimi uroczystościami, a wierni gromadzili się na modlitwie i śpiewie, przygotowując się do świąt. Wieczerza wigilijna nawiązuje do starochrześcijańskiej tradycji agape, wyrażającej braterską miłość.
W Polsce Wigilia stała się popularna w XVIII wieku, a w XX wieku organizowano ją już w praktycznie każdym polskim domu. Na stołach pojawia się sianko, symbolizujące narodziny Chrystusa w stajence. Dodatkowe nakrycie na stole to wyraz otwartości na niespodziewanych gości i refleksji nad relacjami z innymi.
Wieczerza wigilijna rozpoczyna się z pojawieniem się pierwszej gwiazdy na niebie. Kolację poprzedza modlitwa i czytanie Ewangelii o narodzeniu Jezusa, a także dzielenie się opłatkiem, co symbolizuje obecność Jezusa w sakramencie Eucharystii. Na stole powinno znaleźć się dwanaście dań, a każdy uczestnik powinien spróbować każdego z nich, co ma zapewnić pomyślność w nadchodzącym roku.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Podobne tradycje obchodzone są na Litwie, Białorusi, Ukrainie, w Czechach i na Słowacji, choć zwyczaj łamania się opłatkiem jest unikalny dla Polski. Obdarowywanie się prezentami pod choinką, która symbolizuje Drzewo Życia, jest kolejnym ważnym elementem Wigilii.
Czytaj także: Wigilia w okupacji: ziemniaki z cebulą i soja. Puste miejsce przypominało o nieobecnych
Wigilia. Znaczenie duchowe i społeczne
Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Tadeusz Wojda podkreśla w rozmowie z Polską Agencją Prasową, że Wigilia to czas refleksji i odnowienia relacji.
To dodatkowe nakrycie na stole może być okazją do refleksji, na ile jestem otwarty na współmałżonka, sąsiada, uchodźcę, na ich potrzeby, pragnienia - mówi.
Z kolei dzielenie się opłatkiem może być pierwszym krokiem do przebaczenia i pojednania.
Mimo że formalnie post w Wigilię nie obowiązuje, polscy biskupi zachęcają do zachowania tej tradycji. Po kolacji w wielu domach śpiewa się kolędy, a o północy w kościołach odprawiane są pasterki, które są częścią uroczystości Narodzenia Pańskiego. Uczestnictwo w pasterce zwalnia z obowiązku udziału w mszy 25 grudnia.
