Jad amerykańskich os, znanych jako „zabójcy krów”, został zbadany przez naukowców, którzy odkryli, że jego działanie różni się w zależności od tego, czy ofiarą są bezkręgowce, czy ssaki. Ból wywołany przez te owady jest jednym z najsilniejszych w skali bólu po użądleniu.
Osy z rodziny żronkowatych, nazywane mrówkami aksamitnymi, mają bezskrzydłe samice przypominające duże, pokryte włoskami mrówki. Mimo że ich nazwa sugeruje delikatność, ich jad jest niezwykle bolesny. W skali stworzonej przez entomologa Justina O. Schmidta, ból po użądleniu przez te owady jest porównywalny do bólu po starciu z osą czarną lub mrówką paraponerą.
Jak wskazuje Polska Agencja Prasowa, naukowcy odkryli, że składniki jadu tych owadów działają różnie na bezkręgowce i ssaki. Badania opublikowane 6 stycznia w "Current Biology" pokazują, że żronkowate, do których należy ok. 8 tys. gatunków, mają różnorodne mechanizmy obronne. W Polsce występują cztery gatunki, a w południowo-zachodnich USA aż 400.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
W 2021 r. badacze odkryli, że wij skolopendra zmienia skład swojego jadu w zależności od tego, czy atakuje drapieżnika, czy ofiarę. Ostatnie badania nad osami rzuciły nowe światło na skład ich trucizn. Lydia Borjon z Uniwersytetu Indiany podkreśla, że rzadko zdarza się, by jeden organizm mógł odstraszać tak różnorodne grupy zwierząt.
Badacze pobrali jad os Dasymutilla occidentalis, występujących w Indianie i Kentucky, i stworzyli syntetyczne wersje 24 peptydów. Testy na muszkach owocowych, myszach i modliszkach wykazały, że peptyd Do6a działał na owady, ale nie na myszy.
Nowe odkrycia w badaniach nad jadem
Prof. Dan Tracey z Uniwersytetu Indiany wyjaśnia, że jad mrówek aksamitnych działa różnymi mechanizmami na kręgowce i bezkręgowce. Ewolucja jadu pozwoliła na zawarcie składników działających na neurony bólowe owadów oraz substancji oddziałujących na ssaki.
Eksperymenty wykazały, że syntetyczny jad z peptydami Do10a i Do13a wywoływał reakcję bólową u myszy. Naukowcy zaobserwowali, że modliszki, próbując schwytać osy, były żądlone w samoobronie, co pozwalało osom na ucieczkę.
Lydia Borjon zauważa, że jad os wywołuje ból u ssaków za pomocą uogólnionego mechanizmu, podczas gdy wpływ na owady jest bardziej specyficzny. Odkrycie to może przyczynić się do opracowania nowych metod leczenia bólu u ludzi.
