Szerszeń wschodni występuje w regionach południowo-wschodniej Europy, Bliskiego Wschodu i północnej Afryki, a jego interakcje z alkoholem są szczególnie interesujące z punktu widzenia naukowców zajmujących się behawiorystyką zwierząt oraz ochroną upraw.
W toku eksperymentów, które miały na celu zbadanie odporności szerszeni wschodnich na etanol, zespół badaczy z Uniwersytetu w Tel Awiwie, złożony z ekologów behawioralnych, zoologów i specjalistów ds. ochrony upraw, podał im roztwory sacharozy z różnym stężeniem alkoholu.
Zaskoczeniem było to, że owady okazały się niezwykle wytrzymałe na działanie tej substancji. Nawet po podaniu etanolu o stężeniu 20%, szerszenie nie wykazywały żadnych negatywnych objawów. Co więcej, nawet po spożyciu alkoholu w dawce, która dla innych stworzeń byłaby śmiertelna, owady te zachowywały się niemal normalnie.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Dopiero przy stężeniu 80% zauważono u nich oznaki chwilowej dezorientacji, które przypominały stan lekkiego upojenia alkoholowego. Jednak, jak podkreślają badacze, po pewnym czasie szerszenie wracały do pełnej sprawności, co tylko potwierdza ich niesamowitą zdolność przystosowania.
Alkohol a owady – inne przypadki
Zjawisko spożywania alkoholu przez owady nie jest zupełnie nowe. Wcześniejsze badania dowiodły, że wiele roślin, w tym owoce, fermentuje naturalnie, wytwarzając alkohol.
Owady, takie jak muchy, pszczoły czy motyle, często konsumują sfermentowane owoce i nektar, co sprawia, że stykają się z etanolem. Jednak w większości przypadków już niewielkie stężenia alkoholu – powyżej 4% – negatywnie wpływają na ich zdolność do latania i poruszania się. W przeciwieństwie do tych gatunków, szerszeń wschodni nie odczuwa takich skutków, co wyróżnia go na tle innych owadów.
Odkrycie mechanizmu odporności
Jak się okazuje, kluczem do tego niezwykłego zjawiska może być obecność wielu kopii genu dehydrogenazy alkoholowej u Vespa orientalis. Gen ten jest odpowiedzialny za rozkład alkoholu w organizmie, a dodatkowe jego kopie mogą tłumaczyć niespotykaną tolerancję na alkohol u tych owadów. Według ekspertów, mutacja tego genu mogła wyewoluować w wyniku długotrwałej współpracy szerszeni z drożdżami piwowarskimi, które naturalnie bytują w ich układzie pokarmowym.
Drożdże te, zdolne do fermentacji, odgrywają kluczową rolę w procesie przetwarzania alkoholu przez szerszenie. Naukowcy sugerują, że ich obecność mogła przyczynić się do rozwoju genetycznych mechanizmów, które pozwalają owadom spożywać duże ilości alkoholu bez ryzyka chorób czy śmierci. Badania potwierdzają, że drożdże te nie tylko bytują, ale i rozmnażają się w jelitach szerszeni, co dodatkowo wzmacnia ich odporność na etanol.
Znaczenie odkrycia
Odkrycie to ma potencjalnie szerokie implikacje, zwłaszcza w kontekście ochrony upraw i zarządzania populacją tych owadów. Szerszenie wschodnie odgrywają istotną rolę w ekosystemach, a zrozumienie mechanizmów, które umożliwiają im tolerowanie alkoholu, może otworzyć nowe możliwości w badaniach nad adaptacją zwierząt do trudnych warunków środowiskowych.
Wyniki badań zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie naukowym "Proceedings of the National Academy of Sciences" i są kolejnym krokiem na drodze do zgłębiania tajemnic świata owadów oraz ich zdolności przystosowawczych.
