Jak donosi Polska Agencja Prasowa, chińsko-europejska Sonda Einsteina, współtworzona przez Chińską Akademię Nauk i Europejską Agencję Kosmiczną, dokonała przełomowego odkrycia. W kwietniu 2024 r. niedługo po wystrzeleniu sonda zarejestrowała wybuch promieni rentgenowskich o niskiej energii, który trwał ponad 17 minut.
Około godzinę po wykryciu promieni X, teleskop ATLAS w Afryce Południowej zarejestrował światło widzialne z tego samego miejsca. Dalsze obserwacje przeprowadzone przez teleskopy Gemini-North na Hawajach i Very Large Telescope w Chile potwierdziły, że rozbłysk pochodził z odległości 12,5 miliarda lat świetlnych. To oznacza, że promieniowanie rozpoczęło swoją podróż, gdy wszechświat miał zaledwie 10 proc. swojego obecnego wieku.
Rozbłysk oznaczony jako EP240315a był pierwszym, w którym wykryto miękkie promienie rentgenowskie emitowane przez tak długi czas z tak odległego wybuchu.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Wykrycie EP240315a pokazuje ogromny potencjał Sondy Einsteina w odkrywaniu przejściowych źródeł rentgenowskich wczesnego Wszechświata – mówi Xuefeng Wu, współautor pracy opublikowanej w "The Astrophysical Journal Letters", cytowany przez PAP.
Zmiana w rozumieniu rozbłysków gamma
Badacze, korzystając z Australian Telescope Compact Array, obserwowali rozbłysk także w zakresie fal radiowych. Przez trzy miesiące ustalili, że emisja energii była zgodna z typowym rozbłyskiem gamma (GRB), które są wynikiem eksplozji masywnych gwiazd. Dodatkowe analizy potwierdziły, że promienie rentgenowskie były związane z rozbłyskiem gamma GRB 240315C.
Wyniki te pokazują, że znaczna część rentgenowskich źródeł przejściowych może być powiązana z rozbłyskami gamma – mówi Roberto Ricci, jeden z naukowców.
Zazwyczaj promienie rentgenowskie są obserwowane kilkadziesiąt sekund przed rozbłyskami gamma, jednak w przypadku EP240315a zaobserwowano je ponad sześć minut wcześniej.
Przyszłość badań kosmicznych
Naukowcy podkreślają, że odkrycie to może wymagać zrewidowania wiedzy na temat wybuchów promieni gamma.
To dopiero początek i odkrycie naprawdę pokazuje potencjał sondy w wykrywaniu kosmicznych eksplozji z wczesnego Wszechświata – mówi Weimin Yuan, jeden z autorów odkrycia. - Gdy tylko otworzyliśmy oczy Sondy Einsteina na niebo, od razu odkryła interesujące nowe zjawiska – dodaje Erik Kuulkers, jego współpracownik.
Odkrycie to wskazuje na ogromny potencjał Sondy Einsteina w badaniach kosmicznych i zapowiada wiele fascynujących odkryć w przyszłości.
