Od 214 roku w północno-zachodniej Syberii zaczęły pojawiać się tajemnicze kratery. Jak wskazuje next.gazeta.pl ostatni powstał w sierpniu bieżącego roku. Sprawa przyciągała uwagę naukowców, którzy starają się wyjaśnić mechanizm ich powstawania. Jedna z hipotez łączyła kratery ze złożami gazu ziemnego. Inna zakładała, że kratery powstają po wybuchy metanu uwalnianego w wyniku rozmarzania wiecznej zmarzliny.
Zespół z Uniwersytetu Cambridge i Uniwersytetu w Grenadzie badając kratery, doszedł do nieco innego wniosku. "Istnieją bardzo, bardzo specyficzne warunki, które umożliwiają zaistnienie tego zjawiska" — wskazuje Ana Morgado, inżynier chemik z University of Cambridge i jedna z autorek badania, cytowana przez "Advancing Earth and Space Science". "Mówimy o bardzo niszowej przestrzeni geologicznej" - dodała.
Próbując rozwiązać zagadkę, naukowcy zadali sobie pytanie, czy eksplozje wywołały procesy chemiczne, czy fizyczne. Jak wyjaśnia Julyan Cartwright, geofizyk z Hiszpańskiej Narodowej Rady ds. Badań Naukowych, uczestnik badania, są tylko "dwa sposoby na wywołanie eksplozji". "Albo zachodzi reakcja chemiczna i następuje eksplozja, jak wybuch dynamitu, albo pompujesz oponę rowerową, aż eksploduje — to fizyka" - wskazał naukowiec.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Zdaniem naukowców samo rozmarzanie wiecznej zmarzliny nie wystarcza, żeby doszło do wybuchu, choć proces ten ma ogromne znacznie. Badacze zwrócili uwagę na kriopegi, czyli kieszenie zimnych solanek, które mogą być ściśle powiązane z powstawaniem kraterów na Syberii.
Pod kriopegami znajduje się warstwa skrystalizowanych hydratów metanu (klatrat metanu, wodzianu metanu). Te utrzymywane są w stanie stabilnym dzięki wysokiemu ciśnieniu i niskiej temperaturze panującej wewnątrz kieszeni zimnych solanek. Sytuacja zmienia się, kiedy do solanek zaczyna dostawać się woda z odmarzającej wiecznej zmarzliny.
To może prowadzić do powstawania kraterów na Syberii
W skrócie cały proces przypomina balon, który pęka, gdy w jego wnętrzu znajdzie się zbyt duża ilość gazu. Rosnące ciśnienie wewnątrz kriopegów tworzy pęknięcia w glebie, które przemieszczają się w górę od kriopegu w kierunku powierzchni.
Następnie spękana gleba powoduje nagły spadek ciśnienia na głębokości. Ta zmiana uszkadza hydraty metanu poniżej kriopegu, co powoduje powrót metanu do stanu gazowego i fizyczną eksplozję.
Zdaniem naukowców ten proces jest rozłożony na dziesięciolecia, co sprawia, że nie obserwujemy tych zjawisk szczególnie często. Jednocześnie naukowcy ostrzegają, że "ilość uwalnianego metanu może mieć dość duży wpływ na globalne ocieplenie".
