Pożyczka prywatna – czyli od kogo do kogo?
Pożyczka prywatna to forma finansowania pozyskiwana nie od instytucji finansowych prowadzących działalność w tym zakresie, tj. od banków, firm pożyczkowych czy funduszy pożyczkowych, ale od osób indywidualnych. Do transakcji dochodzi zatem co do zasady bez pośredników, bezpośrednio pomiędzy pożyczkobiorcą a pożyczkodawcą, którym może być zarówno członek rodziny, znajomy jak i osoba trzecia, zupełnie obca. Osoba fizyczna udzielająca pożyczki prywatnej nie musi prowadzić żadnej oficjalnie zarejestrowanej działalności w zakresie tego typu usług. Wystarczy, że posiada kapitał wystarczający na udzielenie finansowania.
Co na to przepisy prawa?
W przypadku pożyczek udzielanych przez instytucje kredytowe, działalność pożyczkowa jest ściśle unormowana przepisami prawa i nadzorowana przez organy państwowe. W przypadku pożyczek prywatnych sytuacja ma się zgoła inaczej, choć nie oznacza to, że w zakresie wymogów formalnych panuje całkowita dowolność.
Chociaż strony transakcji, zgodnie z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 3531 Kodeksu cywilnego, mogą swobodnie ustalić zasady rządzące zawieranym zobowiązaniem, powinny pamiętać o ogólnych wymogach przewidzianych dla umów pożyczek. Odpowiednie przepisy znajdziemy w Kodeksie cywilnym w artykułach od 720 do 7241. To, na co z całą pewnością należy zwrócić uwagę to fakt, że umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, powinna zostać zawarta w formie dokumentowej.
Co powinna zawierać umowa pożyczki?
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, umowa pożyczki powinna obligatoryjnie regulować kilka kwestii. Przede wszystkim należy jasno i precyzyjnie wskazać:
- tożsamość stron umowy, z wykorzystaniem danych pozwalających na ich pełną identyfikację;
- kwotę pożyczki oraz ogół kosztów pozaodsetkowych. Pod tym pojęciem rozumieć należy wszelkiego rodzaju dodatkowe opłaty, marże i prowizje, które strony ustalą między sobą. Dla pożyczek udzielanych osobom fizycznym, na potrzeby niezwiązane z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą, ustawodawca ustalił - za pomocą wzoru matematycznego - dopuszczalną górną granicę kosztów pozaodsetkowych;
- wysokość odsetek oraz łączną sumę kosztów odsetkowych, które pożyczkobiorca będzie zobowiązany zapłacić, jeśli strony tak się umówiły. Należy pamiętać, że ustawodawca, w celu zapobieżenia działaniom lichwiarskim, uregulował maksymalną wysokość odsetek, jakich może domagać się pożyczkodawca;
- termin oraz sposób spłaty – jeśli strony nie podejmą uregulowania tego zagadnienia w ramach umowy, co do zasady pożyczka – zgodnie z art. 723 KC – powinna zostać zwrócona w terminie 6 tygodni. Strony mogą uzgodnić także warunki ewentualnej przedterminowej spłaty. Należy jednak pamiętać o brzmieniu art. 7205 KC, z którego wynika, że w przypadku spłaty pożyczki przed terminem określonym w umowie, wierzyciel nie można żądać odsetek za okres pozostały do zakończenia okresu, na który zgodnie z umową została udzielona pożyczka.
Umowa będzie dużo niej sformalizowana w przypadku jej zawierania między członkami rodziny czy znajomymi, chociaż także w takich okolicznościach nie warto od niej odstępować. Będzie jednak regulowała dużo więcej zagadnień w sytuacji, gdy udzielać będzie jej np. prywatny inwestor na poczet inwestycji. Jeśli nie wiesz w jaki sposób skonstruować postanowienia umowy - sprawdzone informacje znajdziesz na stronie: https://rpms.pl/.
Zabezpieczenie pożyczki prywatnej
Elementem który warto zawrzeć w umowie – zwłaszcza przez pryzmat interesów pożyczkodawcy – jest kwestia zabezpieczenia spłaty pożyczki. W praktyce będzie chodziło o to, w jaki sposób pożyczkobiorca może ochronić się przed ewentualnym brakiem spłaty należności. Zabezpieczenie może zatem przybrać formę zabezpieczenia osobistego (weksel, poręczenie osoby trzeciej lub oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji, o który mowa w art. 777 Kodeksu cywilnego) lub zabezpieczenia rzeczowego (np. poprzez zastaw na ruchomościach lub nieruchomościach czy przywłaszczenie na zabezpieczenie).
Opodatkowanie pożyczki prywatnej
Pożyczka prywatna, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, podlegają obowiązkowi odprowadzenia podatku od czynności cywilnoprawnych (tzw. PCC) w wysokości 0,5%. Kwotę tę zobowiązany jest uregulować pożyczkobiorca, nie pożyczkodawca.
Z obowiązku uiszczania PCC zwolnione są jedna pożyczki udzielane między najbliższymi członkami rodziny. Wówczas pożyczkobiorca ma obowiązek dokonać jedynie zgłoszenia zawarcia takiej umowy do urzędu skarbowego. Pożyczki, które nie przekraczają kwoty 1000 zł także zwolnione są z konieczności uiszczania PCC.
Wady i zalety pożyczek prywatnych
Pożyczki prywatne są z całą pewnością dużo bardziej odformalizowane aniżeli formy finansowania udzielane przez banki czy instytucje kredytowe. Prywatny pożyczkodawca nie będzie co do zasady badał zdolności kredytowej pożyczkobiorcy, ani jego historii kredytowej. Obędzie się także bez skomplikowanych procedur i trudnych do negocjowania warunków. Z pożyczką prywatną wiążą się jednak także określone ryzyka – zarówno dla pożyczkobiorcy jak i pożyczkodawcy. Takie pożyczki są zwykle łatwe do wzięcia, ale wysoko oprocentowane, a czas ich spłaty – krótki, co powoduje, ze dłużnik może łatwo popaść w spiralę zadłużenia. Z kolei wierzyciel udzielający pożyczki prywatnej musi mierzyć się z potencjalnym widmem nieuzyskania spłaty od dłużnika.
Podsumowanie
Nierozważne zawieranie umów pożyczek – bez względu na to czy z osobą prywatną czy z instytucją – może zakończyć się popadnięciem w trudną sytuację finansową. Aby się przed tym uchronić, warto dokładnie czytać umowę i nigdy nie zgadzać się na warunki, które mogą stanowić zbyt duże obciążenie dla naszego budżetu.
