Choć globalnie liczba urodzeń chłopców i dziewczynek jest niemal równa, istnieją rodziny, które mają wyraźną przewagę jednego rodzaju płci wśród dzieci. Naukowcy postanowili zająć się tym zjawiskiem, szukając jego genetycznych uwarunkowań.
Długie poszukiwania genetycznego wyjaśnienia
Jianzhi Zhang, genetyk ewolucyjny z University of Michigan, od lat analizował to zagadnienie. Jak zauważył, dotychczasowe badania nie potwierdziły jednoznacznie istnienia zmienności genetycznej, która wpływa na stosunek płci wśród ludzi.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
- Naukowcy zastanawiają się i badają genetyczne podstawy proporcji płci od dziesięcioleci, ale nie znaleziono jednoznacznych dowodów na zmienność genetyczną, która zmienia proporcję płci u ludzi z około 50:50 - wyjaśnił Zhang.
Dodał również, że niemal wszystkie ludzkie cechy są wynikiem zmienności genetycznej, dlatego brak wpływu mutacji na proporcję płci wydaje się mało prawdopodobny.
Jednym z głównych problemów dotychczasowych badań była trudność w precyzyjnym zmierzeniu proporcji płci u dzieci danej osoby, co utrudniało wykrycie wpływu genetycznego. Aby rozwiązać ten problem, Zhang oraz jego doktorantka, Siliang Song, postanowili przeanalizować dane z UK Biobank, ogromnej bazy danych obejmującej około 500 tysięcy uczestników z Wielkiej Brytanii.
Dzięki temu badaniu udało się zidentyfikować rzadką mutację, oznaczoną jako rs144724107, która zwiększa o 10 procent szansę na urodzenie córki. Mutacja ta występuje jednak u zaledwie 0,5 procent badanych.
Mutacja ta jest ulokowana w pobliżu genu ADAMTS14, który bierze udział w procesie spermatogenezy i zapłodnienia, co może wyjaśniać jej wpływ na proporcję płci. Naukowcy podkreślają jednak, że odkrycie to wymaga dalszych badań, aby potwierdzić jego prawidłowość w innych próbkach populacyjnych.
Gen ADAMTS14 i jego znaczenie
Dalsza analiza doprowadziła również do zidentyfikowania dwóch innych genów, RLF oraz KIF20B, które mogą odgrywać podobną rolę w regulacji proporcji płci. Odkrycia te są zgodne z tzw. zasadą Fishera, teorią ewolucyjną, według której dobór naturalny promuje te warianty genetyczne, które zwiększają liczebność rzadszej płci w populacji, prowadząc ostatecznie do równowagi.
Praktyczne zastosowania w rolnictwie
Profesor Zhang wskazał również na potencjalne zastosowania tych badań w rolnictwie. W wielu gałęziach hodowli zwierząt gospodarskich, np. w produkcji jaj czy mleka, preferowana jest jedna płeć, zwykle samice. Genetyczne modyfikacje mające na celu zwiększenie liczby zwierząt tej płci mogłyby przynieść istotne korzyści ekonomiczne, jednocześnie zmniejszając liczbę zwierząt o niższej wartości, takich jak młode samce, które często są eliminowane zaraz po narodzinach.
Chociaż wyniki badania są obiecujące, naukowcy zdają sobie sprawę z trudności, jakie mogą napotkać przy próbach ich weryfikacji. Rzadkość mutacji oraz konieczność analizy dużych grup badanych stanowią wyzwanie dla dalszych badań.
