Ludzkie szczątki i grobowce. Ujawniła je odwilż

Portal IFL Science przypomina historię niezwykłego znaleziska na terenie wschodniej Eurazji. Topniejąca wieczna zmarzlina odsłoniła cmentarz, który funkcjonował w okolicach mongolskiego jeziora Chubsuguł jeszcze w 1206 r.

Jezioro Chubsuguł.Jezioro Chubsuguł.
Źródło zdjęć: © Adobe Stock
oprac.  NGA

Warto wspomnieć, że właśnie na początku XIII w. Czyngis-chan został władcą wszystkich Mongołów. Jego armia szarżowała nie tylko w Azji, ale też w Europie, czego dowodem jest m.in. bitwa pod Legnicą w 1241 r., gdzie klęskę poniosły wojska Henryka II Pobożnego.

Imperium mongolskie zasłynęło jako największe imperium w historii. Obejmowało ono tereny od wybrzeży Pacyfiku aż po Europę Wschodnią i miało powierzchnię ok. 23 mln km kwadratowych.

Ludzkie szczątki z XIII wieku

Trzynastowieczny cmentarz odsłonił szereg kosztowności oraz ludzkie szczątki, które pochodzą jeszcze z czasów imperium mongolskiego. Badania w regionie Chubsuguł, na które powołuje się IFL Science, opublikowano w czasopiśmie "Communications Biology".

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Szczątki 11 osób znaleziono na rzeczonym cmentarzu na terenach dawnego imperium Czyngis-chana. Naukowcy zwrócili uwagę na zaskakująco dobry stan zidentyfikowanych ciał, co wynikało to z panujących w tamtejszych rejonach warunków.

Niska temperatura pozwoliła zachować szczątki w dobrym stanie, jednak topniejąca wieczna zmarzlina jest dla naukowców problemem. Chodzi o rosnącą temperaturę i odsłanianie ciał – to połączenie sprawia, że szczątki mogą zacząć coraz szybciej się rozkładać, a w efekcie – przepaść. Problemem są także potencjalne grabieże.

Uczeni postanowili zbadać pozostałości ludzi, by zrozumieć ich styl życia oraz dietę. Badanie tego drugiego elementu pozwoliło wysnuć wnioski, że arystokraci z imperium mongolskiego pili bardzo dużo mleka jaków.

To właśnie powiązanie ludzkich szczątków z mongolskich grobowców z dowodami na spożywanie mleka jaków było dla naukowców ważnym odkryciem. IFL Science zauważa, że zwierzęta te stanowiły wysokoenergetyczne źródło pożywienia dla tamtejszej ludności. "Jaki odgrywają niezwykle istotną rolę w kulturze ludzi w wysoko położonych regionach wschodniej Eurazji" – czytamy.

Mleko jaków nie było jednak jedynym, jakimi żywili się Mongołowie. Białka zidentyfikowane z kamienia nazębnego odkrytych szczątków świadczą też o tym, że pochowani przy jeziorze Chubsuguł ludzie pili również mleko koni, owiec, kóz i krów.

"Naszym najważniejszym odkryciem była elitarna kobieta pochowana w kapeluszu z kory brzozowej i jedwabnych szatach przedstawiających złotego smoka z pięcioma szponami. Analizy proteomiczne wykazały, że piła mleko jaka przez całe życie" – twierdzi Alicia Ventresca-Miller z Uniwersytetu w Michigan.

Na cmentarzu znaleziono nie tylko same ciała. Naukowcy mówią też o szeregu drogocennych materiałów, z którymi ok. 800 lat temu pochowano tam ludzi. Szlachetne materiały wskazują, że na cmentarzu chowani byli ludzie o wysokim statusie społecznym.

W grobach znaleziono wyroby ze skóry, złoto oraz jedwab. Naukowcy doceniają też znalezione ceramiczne naczynia, które dostarczyły kolejnych informacji na temat wierzeń ludzi sprzed kilkuset lat oraz codziennego życia w największym imperium w historii.

Wybrane dla Ciebie
Tu będą białe święta. Tak wygląda Zakopane
Tu będą białe święta. Tak wygląda Zakopane
Pracują od 7 do 20. Te sklepy czynne są w Wigilię
Pracują od 7 do 20. Te sklepy czynne są w Wigilię
Delfiny w Odrze. Jest rozpoznanie. Pomylili je z morświnami
Delfiny w Odrze. Jest rozpoznanie. Pomylili je z morświnami
Wyniki Lotto 23.12.2025 – losowania Lotto, Lotto Plus, Euro Jackpot, Multi Multi, Ekstra Pensja, Ekstra Premia, Mini Lotto, Kaskada
Wyniki Lotto 23.12.2025 – losowania Lotto, Lotto Plus, Euro Jackpot, Multi Multi, Ekstra Pensja, Ekstra Premia, Mini Lotto, Kaskada
Tak wygląda choinka pod oknem papieskim. Rozbłysła już po raz 19.
Tak wygląda choinka pod oknem papieskim. Rozbłysła już po raz 19.
Wóz strażacki wypadł z drogi. Za kierownicą pijany strażak
Wóz strażacki wypadł z drogi. Za kierownicą pijany strażak
17 egzekucji w ciągu 48 godzin. Wstrząsające doniesienia z Iranu
17 egzekucji w ciągu 48 godzin. Wstrząsające doniesienia z Iranu
O ile wzrośnie zasiłek pogrzebowy? MRPiPS o tym, co nas czeka w 2026 r.
O ile wzrośnie zasiłek pogrzebowy? MRPiPS o tym, co nas czeka w 2026 r.
Wielki powrót Vonn. Będzie jedną z najstarszych zawodniczek na Igrzyskach 2026
Wielki powrót Vonn. Będzie jedną z najstarszych zawodniczek na Igrzyskach 2026
Czarne chmury nad prawnikiem. Na jego rachunek wpłynęło 3,5 mln zł
Czarne chmury nad prawnikiem. Na jego rachunek wpłynęło 3,5 mln zł
Jest decyzja. Dwie gwiazdy Górnika Zabrze zostają w klubie
Jest decyzja. Dwie gwiazdy Górnika Zabrze zostają w klubie
Przyszłość Grenlandii. Stanowcza reakcja Macrona na słowa Trumpa
Przyszłość Grenlandii. Stanowcza reakcja Macrona na słowa Trumpa