Wszystko, co musisz wiedzieć o mpox. WHO alarmuje. Już 99 tys. zakażeń na świecie
W Szwecji potwierdzono pierwszy poza Afryką przypadek poważniejszego typu mprox - choroby zwanej małpią ospą. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) od dwóch lat bije na alarm w sprawie tej choroby, a w środę 14 sierpnia poinformowała, że stanowi ona "globalne zagrożenie dla zdrowia publicznego". Czy mpox jest zaraźliwa? Czy jest szczepionka na małpią ospę?
Pierwszy przypadek poważniejszego typu mpox w Szwecji
Małpia ospa to choroba wirusowa wywoływana przez wirusa małpiej ospy z rodzaju Orthopoxvirus. Choroba ta została po raz pierwszy zidentyfikowana w 1958 roku u małp laboratoryjnych. Jednak to nie tylko one mogą być nosicielami wirusa - przenoszą go również inne zwierzęta, takie jak gryzonie. Nosicielami wirusa są również ludzie.
Małpia ospa początkowo występowała głównie w regionach Afryki Środkowej i Zachodniej, jednak w ostatnich latach zaczęła się rozprzestrzeniać na inne kontynenty, w tym Europę i Amerykę Północną. Główną przyczyną wzrostu zachorowań jest zmutowany szczep wirusa, który okazał się być bardziej zaraźliwy i śmiertelny. Światowa Organizacja Zdrowia po raz drugi w ciągu dwóch lat uznała mpox za globalne zagrożenie zdrowia publicznego.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Wolą Egipt od Bałtyku. "Oferta mało przewidywalna i dość kosztowna"
Od 2022 roku, kiedy to WHO ogłosiła wystąpienie ogniska małpiej ospy, do końca lipca 2024 roku stwierdzono ponad 99 tys. przypadków zakażenia, w tym 208 zgonów w 116 krajach. Dla porównania - do 24 maja 2022 r. potwierdzono 131 przypadków i 106 podejrzeń występujących poza Afryką.
Czy małpia ospa jest zaraźliwa?
Mpox jest chorobą wysoce zaraźliwą. Wirus przenosi się przede wszystkim poprzez bezpośredni kontakt fizyczny z osobą zakażoną lub z materiałami zanieczyszczonymi wirusem, takimi jak ubrania czy pościel. Możliwe jest również zakażenie poprzez kontakt ze zwierzętami, które mogą przenosić wirusa na ludzi.
Głównym sposobem transmisji wirusa między ludźmi jest bliski kontakt ze skórą osoby zarażonej. Wirus może również przenosić się drogą kropelkową podczas bliskich kontaktów, choć takich przypadków jest mniej. Mpox może przenosić się także drogą płciową.
Wirus małpiej ospy zmutował i aktualnie może wykorzystać enzymy zawarte w ludzkich komórkach do szybszego namnażania się, co ułatwia jego przenoszenie. Oznacza to, że nowy szczep wirusa może rozprzestrzeniać się znacznie szybciej niż wcześniejsze warianty, wywołując poważniejsze choroby u większej liczby ludzi.
Zobacz również: Krztusiec zbiera śmiertelne żniwo. Nie żyje kolejne niemowlę
Objawy i przebieg małpiej ospy
Małpia ospa wykazuje wiele podobieństw do ospy wietrznej, co może utrudniać jej rozpoznanie na wczesnym etapie. Pierwsze objawy zakażenia to gorączka, ból głowy, bóle mięśni oraz charakterystyczna wysypka, która początkowo wygląda jak krosty, a następnie przekształca się w pęcherze wypełnione płynem.
W cięższych przypadkach mogą występować symptomy grypopodobne, takie jak dreszcze, zmęczenie oraz obrzęk węzłów chłonnych. Niektórzy pacjenci mogą doświadczać poważniejszych powikłań, w tym zapalenia płuc, zapalenia mózgu czy wtórnych infekcji bakteryjnych.
Zobacz również: Zamach na Nord Stream. Zaskakujące słowa w Niemczech
Czy jest szczepionka przeciwko mpox?
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rozpoczęła procedurę przyspieszonego zatwierdzania szczepionek przeciw wirusowi małpiej ospy. Aktualnie istnieją dwie szczepionki przeciw mpox, które zostały zatwierdzone do użycia przez Strategiczną Grupę Doradczą Ekspertów ds. Szczepień (SAGE). WHO współpracuje z producentami szczepionek, aby zapewnić ich bezpieczeństwo, skuteczność oraz jakość, umożliwiając tym samym szeroką dystrybucję preparatów ochronnych przez organizacje takie jak UNICEF oraz Gavi the Vaccine Alliance.
Jak czytamy w zaleceniach ministra zdrowia i konsultanta krajowego w Polsce szczepienia przeciw ospie małpiej są wykonywane szczepionką JYNNEOS. Zaleca się je osobom, które ukończyły 18. rok życia w ramach szczepień poekspozycyjnych i zaleca się w sytuacjach, kiedy mamy bliski kontakt fizyczny z osobą zakażoną przez nieuszkodzoną skórę lub błony śluzowe oraz długotrwały kontakt twarzą w twarz w odległości mniejszej niż metr bez maski ochronnej.
Szczepienia zaleca się także personelowi medycznemu opiekującemu się chorymi na ospę małpią lub mogącemu mieć kontakt z materiałem zakaźnym i personelowi laboratoryjnemu.
Mpox. Umieralność i powikłania
Umieralność związana z małpią ospą różni się w zależności od szczepu wirusa oraz regionu, w którym występuje. W przypadku zakażeń szczepem zachodnioafrykańskim wskaźnik śmiertelności wynosi około 1-3%, podczas gdy w przypadku szczepu środkowoafrykańskiego może sięgać nawet 10%. Te statystyki wywołują niepokój i skłaniają do wdrożenia środków zapobiegawczych na szeroką skalę.
Najczęstsze powikłania po przebytym zakażeniu małpią ospą to wtórne infekcje bakteryjne, które mogą prowadzić do sepsy, zapalenia płuc oraz zapalenia mózgu. U niektórych pacjentów obserwuje się także trwałe blizny po wysypce. W przypadkach ciężkiego przebiegu choroby, mimo odpowiedniego leczenia, powikłania mogą prowadzić do zgonu.
Jak chronić się przed małpią ospą?
Aby skutecznie zapobiegać rozprzestrzenianiu się małpiej ospy, zaleca się przestrzeganie zasad higieny osobistej, takich jak częste mycie rąk wodą z mydłem oraz unikanie kontaktu z potencjalnie zakażonymi osobami. Osoby narażone na kontakt z wirusem powinny rozważyć szczepienie ochronne, szczególnie jeśli pracują w służbie zdrowia lub w regionach o wysokim wskaźniku zakażeń.
W przypadku zakażenia małpią ospą, leczenie jest głównie objawowe. Chorym podaje się leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe oraz nawadniające, aby złagodzić przebieg. W cięższych przypadkach konieczne może być leczenie specjalistyczne, w tym antybiotyki w przypadku wtórnych infekcji bakteryjnych.
